Inspiratietoolkit

Als je werkt op een katholieke of protestants-christelijke school

Keuze voor onderwijs

Misschien was je keuze voor onderwijs heel bewust: je wilde het altijd al, ze werd ingegeven door je omgeving of het leek je sowieso een heel interessante sector om in te gaan werken.

Dat is zeker het geval, want het onderwijs is een afspiegeling van de samenleving, waarin de bewegingen die in de samenleving plaatsvinden, doorwerken. Dit vraagt dan ook van iedereen die in het onderwijs werkt, dat hij zich steeds blijft ontwikkelen.

Werken in het onderwijs is heel verantwoordelijk werk. Je levert een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling en de vorming van kinderen en jongeren. Je bouwt mee aan de samenleving van nu en straks.

Daarvoor verdien je alle respect en waardering. En natuurlijk het vertrouwen van collega’s en ouders. Op je opleiding heb je al veel kennis, informatie en ervaring opgedaan. Maar je blijft ondersteuning en inspiratie nodig hebben, van collega’s en je omgeving. Je blijven ontwikkelen hoort bij de professionaliteit van de leraar.

Deze inspiratietoolkit wil daaraan een bijdrage leveren. Je treft hier onder andere interviews met enkele jonge docenten aan, en er zijn twee ‘experts’ aan het woord, die vanuit een breed perspectief veelzijdige informatie aanbieden.

Bijzonder onderwijs

Misschien is je keuze om te werken op een katholieke of protestants-christelijke school niet zo bewust tot stand gekomen. Dat je school katholiek of protestants-christelijk is, betekent in ieder geval dat jouw school werkt vanuit een levensbeschouwelijke visie op onderwijs.

Die visie werkt door in de pedagogische opvattingen van de school als geheel en krijgt met name gestalte in het onderwijsconcept.

In Nederland is 70% van het onderwijs bijzonder, 30% openbaar. Dat wil zeggen dat bij een grote meerderheid van de scholen een levensbeschouwelijke en/of pedagogische visie op het onderwijs leidend zijn voor de schoolvisie. Soms vragen mensen zich af hoe het toch komt dat het Nederlandse onderwijs nog zo sterk levensbeschouwelijk gekleurd is, terwijl levensbeschouwing en religie in de samenleving veel minder van belang worden gevonden. Dat zou wel eens te maken kunnen hebben met het feit dat wanneer het over opvoeding gaat,ouders waarden en normen ineens heel belangrijk vinden. En dus kiezen ze bij voorkeur voor onderwijs dat vertrekt vanuit een levensbeschouwelijke en/of pedagogische visie die zo dicht mogelijk bij hen staat. Omdat dit type onderwijs erom bekend staat veel aandacht te geven aan wat de moeite waard is, aandacht heeft voor wat wel en niet kan.

Het Nederlandse onderwijsstelsel wordt als uniek in de wereld beschouwd. Ouders hebben grote keuzevrijheid, zonder dat ze verplicht zijn te kiezen voor dure privé-scholen. Ook het oprichten van een school die door de overheid bekostigd wordt, ligt voor ouders of andere groepen binnen bereikbare mogelijkheden.

Jouw school

Wat betekent het werken op een katholieke of protestants-christelijke school voor jou?

We hopen allereerst dat het betekent dat je plezier in je werk hebt en je er thuis voelt. We hopen ook dat je collega’s inspirerende voorbeelden zijn. Zij hebben vaak een schat aan ervaring en zitten vol verhalen die jou kunnen helpen.

We denken ook dat het betekent dat je weet en kunt uitleggen wat de levensbeschouwelijke visie van jouw school is en hoe die visie doorwerkt in de school. En dat je weet waar je zelf staat. Wat is bijvoorbeeld jouw relatie met het geloof en/of de kerk? Wat weet je van de geschiedenis van het katholicisme en/of protestantisme? Kun je bijbelverhalen vertellen of is dat onbekend terrein? Vind je het vanzelfsprekend om bijzondere gebeurtenissen te vieren of ben je dat niet gewend? Wat kun en wil je met die kennis en ervaring op school doen?

De meeste katholieke en protestants-christelijke scholen zullen je daarbij behulpzaam zijn, omdat ze het belangrijk vinden voortdurend te werken aan de vormgeving van hun schoolvisie. Dat varieert van het omgaan met pesten, het zorgbeleid op school, of hoe de levensbeschouwelijke visie vorm krijgt in de vakkenlijn. Als je zelf nog niet duidelijk hebt waar je zelf staat, kun je daaraan werken door mee te praten bij het herformuleren van de missie van de school, de keuze van lesmethoden of de opzet van een viering. Of misschien vind je het zelf tijd worden om een stiltecentrum in te richten, omdat je merkt dat leerlingen daar behoefte aan hebben.

Identiteit van de school

Vaak spreken mensen als het gaat om de levensbeschouwelijke visie van de school over de identiteit van de school. Je kunt ook spreken van de cultuur van de school. Want behalve dat de identiteit van een school niet alleen vastligt in de missie van de school en dus voortdurend in beweging is, zoals eigen is aan een cultuur, zo kun je ook nauwelijks spreken van dé identiteit. Meestal gaat het om een diversiteit van identiteiten. Als een school een levensbeschouwelijke identiteit heeft, wil ze dat natuurlijk wel expliciteren. Welke voorwaarden zijn daarvoor nodig?

Wij denken dat er allereerst ruimte zou moeten zijn voor een open gesprek hierover. Uitwisseling over je drijfveren en inspiratie dragen positief bij aan identiteitsontwikkeling. Maar ook structurele aandacht in teamvergaderingen hoort daarbij. En onderschat het belang van week- en maandopeningen niet. Zij geven kleur en structuur aan de schoolcultuur.

We wensen je op je weg door het onderwijs veel succes en inspiratie. Deze inspiratietoolkit kan je daarbij helpen.